Verhalen

Moord op Jantje Prangers

Eijnte Harmens Visser, 25 jaar en Klaas Siebes Koudenburg, 22 jaar, wonende op Vlieland, zijn aangehouden omdat zij een stuk spek, een stootkussen en een ankertouw hebben gestolen. Het spek is inmiddels gebraden en opgegeten en de stootwil en het touw zijn reeds verkocht.

De verdachten hebben inmiddels bekend. Klaas krijgt als straf een half uur op de stoep van het raadhuis te staan met een vel papier op zijn borst en daarop met grote letters geschreven: "IK BEN EEN SCHEEPSDIEF". Ook wordt hij voor 15 jaar verbannen van het eiland, ja zelfs uit het voormalige departement Holland. Met Eijnte loopt het nog slechter af. Al deze narigheid gebeurde in 1807 en 1808 en is te lezen in het rechtboek van Vlieland.

Eijnte gaat op 25 februari 1807 's avonds om een uur of acht naar de herbergier en drinkt drie glazen jenever, waarna hij naar zijn vrijster gaat om een kop koffie te drinken. Vandaar uit gaat hij via zijn ouderlijk huis naar Jantje Prangers, de weduwe van Volkert Aatses Koudenburg, om een glas jenever te drinken en haar 14 stuivers betalen, die hij nog schuldig is. Als Eijnte weer naar huis wil gaan en moet afrekenen, denkt hij dat hij teveel moet betalen, waardoor onenigheid onstaat. Tijdens een worsteling probeert Jantje te schreeuwen en Eijnte knijpt haar keel dicht. Daarna geeft hij haar een forse klap en zij raakt buiten kennis. Eijnte, die dronken en buiten zinnen is, haalt een straatklinker van buiten en geeft haar hiermee een harde klap op haar hoofd. Voor de zekerheid zet hij nogmaals zijn handen rond haar hals en wurgt haar.

Eijnte gaat weg en komt met een bijl terug om vervolgens het kabinet open te hakken. Het geld (ongeveer 40 gulden) dat hij vindt neemt hij mee en verlaat het pand. Een gedeelte van het geld begraaft hij en later koopt hij wat goederen. De Schepenen van Vlieland zijn hem na de ontdekking van de moord al snel op het spoor en Eijnte word gearresteerd. Eijnte wordt voorgeleid en de Schepenen vinden dat hij "ten afschrik en exempel met de uijtterste gestrengheijd moet worden gestraft".

Na ingenomen advies van twee neutrale rechtsgeleerden veroordeelden de Schepenen van Vlieland, in de naam van zijne Majesteit de Koning, op 16 augustus 1807, Eijnte Harmens. Hij zal op de plaats waar men gewoonlijk de executies door de Criminele Justitie doet, aldaar "door den scherpregter op een kruijs gebonden en te worden geradbraakt dat er de dood na volgt".

Opmerking: In het ondertrouwboek van Vlieland staat dat op 8 maart 1807 Aafje Cornelis de Boer in ondertrouw is met Eijnte Harmens Visser. Maar bij de 3e proclamatie verhindert de moeder van de bruid, Maaike Klaas Visser, het huwelijk omdat Eijnte gevangen gezet is om reden van de moord op Jantje Prangers. Wat er verder gebeurd is met Eijnte is tot nu toe niet bekend.

Sinds ik de stamboom-site op internet heb staan ontvang ik vele mails per dag. Iemand stuurde me gegevens uit de gerechtelijke archieven van Vlieland en aangezien ik een groot deel van alle namen van dit eiland in mijn bestand heb, was dit een welkome aanvulling. Een klein gedeelte heb ik hieruit overgenomen en in leesbare taal weergegeven. Vragen over namen van een van de waddeneilanden kunt u mailen naar kees.stada@home.nl

 Terug naar de verhalenlijst